Steiff maakt knuffels en verzamelobjecten voor jong en oud. De collectie bestaat uit een groot aantal verschillende diersoorten. Geen beer is gelijk aan een andere. Toch hebben al deze dieren een ding gemeen: het knopje in het oor met daaraan een vaantje: ‘Steiff Knopf im Ohr’. Hier kun je aan zien dat je met een originele Steiff te maken hebt. Hoe is dit gebruik ontstaan en wat is de betekenis van de verschillende kleuren van deze vaantjes?
De geschiedenis van de knop: Margarethe Steiff en het vilten olifantje
Margarethe Steiff werd op 24 juli 1847 in Giengen, Duitsland, geboren. Al jong kreeg ze polio en raakte ze gedeeltelijk verlamd. Dat weerhield haar er niet van te leren naaien, kleding te gaan maken en in 1877 een eigen bedrijf in viltproducten te beginnen. Op een dag maakte ze een speldenkussen voor vriendinnen. Dit speldenkussen had de vorm van een vilten olifantje. Dit olifantje bleek bij kinderen zo populair te zijn, dat hiermee het eerste kinderspeelgoed van Steiff was ontstaan.
De eerste Steiff-beer
Het bedrijf groeide snel en ook de familie van Margarethe ging meewerken. Zo ontwierp neef Richard in 1902 de eerste teddybeer. Om de beer er zo natuurgetrouw mogelijk uit te laten zien, bracht Richard vele uren door in de dierentuin van Stuttgart. Daar maakte hij een groot aantal schetsen. Het resultaat was de eerste pluchen teddybeer. Toen de beer tijdens een speelgoedbeurs gepresenteerd werd, had aanvankelijk niemand interesse. Pas tegen het einde kwam er een Amerikaan, die op zoek was naar iets nieuws. Hij plaatste een grote order. Dit was de doorbraak van Steiff.
Het begrip ‘Steiff Knopf im Ohr’
Door het succes van de teddybeer drong het al snel tot de firma Steiff door dat er een merkteken moest komen waardoor de dieren herkenbaar zouden zijn als dieren van Steiff. Ook wilde het bedrijf voorkomen dat de producten nagemaakt zouden worden. Een neef van Margarethe, Franz, kwam met het idee om een metalen knop in het oor van de dieren te zetten. Sinds 1904 is dit dan ook het handelsmerk van Steiff, samen met de uitdrukking ‘Knopf im Ohr’.
In 1904 en 1905 is de metalen knop voorzien van een afbeelding van een olifant. Daarna wordt dit vervangen door de tekst ‘Steiff’. Tegenwoordig is deze knop, in een iets modernere vormgeving, nog steeds te vinden op elke Steiff-dier, gecombineerd met een vaantje. Dit vaantje komt voor in verschillende kleuren. De gebruikte kleur zegt iets over het type product dat het betreft.
De betekenis van de verschillende vaantjes
Aan de kleur van het vaantje en de kleur van de letters kun je zien met wat voor soort beer je te maken hebt. Er zijn drie varianten: geel met rode letters, wit met rode letters en wit met zwarte letters.
Geel met rode letters
De meeste Steiff-dieren hebben een geel vaantje met rode letters. Dit is het vaantje voor de ‘gewone’ collectie van Steiff. Alle beren die echt als speelgoed bedoeld zijn, krijgen dit vaantje. Deze collectie omvat onder andere dieren speciaal voor baby’s, beren voor kinderen maar ook grote studiodieren.
Wit met rode letters
De dieren met een wit vaantje met rode letters maken deel uit van een beperkte oplage. Dit zijn verzamelaarsobjecten die niet als speelgoed zijn bedoeld. Er zijn verschillende soorten gelimiteerde oplagen: bijvoorbeeld speciaal voor een of enkele landen of speciaal voor een bepaald seizoen. Soms wordt er ook een speciale beer gemaakt voor een winkelketen. Vaak ook is er een serie waarvan elk jaar een nieuw exemplaar verschijnt. Een klein aantal beren wordt speciaal ontworpen voor Steiff-Clubleden en deze beren zijn dan ook alleen verkrijgbaar als je lid bent van de Steiff Club.
Elke beer heeft een eigen volgnummer. Dit nummer, de grootte van de oplage en het jaar waarin de beer gemaakt is, staan op het vaantje vermeld. Om te vieren dat in het jaar 2014 de knop in het oor 110 jaar bestaat, krijgen de beren met de wit met rode vaantjes in dat jaar een speciale knop in hun oor. Op deze knop is het olifantje uit de begintijd afgebeeld.
Wit met zwarte letters
Sommige beren die in het verleden zijn gemaakt, zijn zo bijzonder dat ze het verdienen een tweede leven te krijgen. Ze worden opnieuw geproduceerd, maar wel in een kleine oplage. Het origineel is zo exact mogelijk nagemaakt. Deze zogenaamde replica’s zijn te herkennen aan een wit vaantje met zwarte letters. Op het vaantje staat het jaartal waarin de beer voor het eerst werd gemaakt.
De replica’s zijn voorzien van de zogenaamde ‘underscored button’ in hun oor. Deze knop is gebruikt van 1905 tot 1940 en is voorzien van de tekst ‘Steiff’ waarbij de laatste f als een onderstreping onder het woord doorloopt.
Verzamelobjecten
Er zijn wereldwijd veel verzamelaars van Steiff-dieren. Zij hechten er veel waarde aan dat de beer in goede conditie is en dat de knop met het vaantje nog aanwezig zijn. Hieraan kunnen zij meteen zien dat ze met een originele Steiff te maken hebben en wanneer deze is geproduceerd. De waarde van oude beren is echter niet bij iedereen bekend. Als je dus nog eens op een rommelmarkt komt, let dan goed op. Misschien vind je wel een zeldzaam exemplaar!
Alle artikelen in deze categorie:
- Deze materialen heb je nodig om een teddybeer te maken
- Moderne verzamelberen
- Poppen- en berenbeurzen
- Steiff Knopf im Ohr: geschiedenis en betekenis
- Stoffen om beren van te maken
- Zelf een teddybeer maken: zo doe je dat
- Zelf miniberen maken