Het werkveld van een psycholoog is erg gevarieerd. Daarom zijn er vele specialisaties in de psychologie. Voor elk psychologisch probleem is er wel een specialist te vinden die er verstand van heeft. Overigens is het niet zo dat iemand die een bepaalde specialisatie heeft gekozen, vastzit aan een vastgelegd aantal beroepen. De opleiding tot psycholoog is een wetenschappelijke opleiding die de student klaarstoomt voor vele verschillende functies in de praktijk. Welke soorten psychologen worden zoal onderscheiden?
Soorten psychologen
De volgende soorten psychologen zullen achtereenvolgens besproken worden:
- de arbeids- en organisatiepsycholoog
- de cognitief psycholoog
- de forensisch psycholoog
- de gezondheidspsycholoog
- de klinisch neuropsycholoog
- de klinisch ontwikkelingspsycholoog
- de klinisch psycholoog
- de onderwijspsycholoog
- de ontwikkelingspsycholoog
- de schoolpsycholoog
- de sociaal psycholoog
- de sportpsycholoog
- de testpsycholoog
Arbeids- en organisatiepsycholoog
De arbeids- en organisatiepsycholoog houdt zich bezig met de manier waarop mensen omgaan met arbeidssituaties, zowel individueel als in groepen. Hij (of natuurlijk zij) kijkt onder andere naar het functioneren van groepen, motivatie en betrokkenheid bij het bedrijf en gedrag op de werkvloer. Deze psychologen houden zich ook bezig met het selecteren van de juiste werknemer voor de juiste plek in een bedrijf. Zij werken onder andere op de afdeling Personeel & Organisatie van grote bedrijven, als beleidsmedewerker bij de overheid of bij de Arbodienst.
Cognitief psycholoog
Volgens Van Dale betekent het woord ‘cognitief’: betrekking hebbend op het (leren) kennen. De cognitief psycholoog houdt zich dan ook bezig met informatieverwerking. Deze psycholoog wordt ook wel een psychonoom genoemd. Belangrijke thema’s in dit vakgebied zijn het geheugen en het bewustzijn. Ook staat de vraag centraal hoe mensen hun omgeving kunnen waarnemen en hoe de wisselwerking tussen mens en omgeving verloopt. De cognitief psycholoog kan werken als wetenschappelijk onderzoeker maar ook als toegepast onderzoeker bij een bedrijf als TNO.
Forensisch psycholoog
De forensisch psycholoog houdt zich bezig met delinquenten. Zij onderzoeken oorzaken van het gedrag en wat voor risico de delinquent vormt. Deze kennis wordt gebruikt in rechtszaken, bijvoorbeeld om te bepalen of een verdachte nog vastgehouden moet worden. Deze psychologen werken vaak in tbs-klinieken of met jeugdige delinquenten.
Gezondheidspsycholoog
Gezondheidspsychologen onderzoeken hoe gedrag samenhangt met gezondheid. Zij richten zich hierbij op preventie en houden zich bezig met het gedrag dat de gezondheid zowel op een positieve als op een negatieve manier kan beïnvloeden. Ook helpen ze mensen met chronische aandoeningen om te gaan met hun ziekte of beperking. Gezondheidspsychologen werken onder andere in ziekenhuizen en in instellingen voor geestelijke gezondheidszorg.
Klinisch neuropsycholoog
De neuropsycholoog houdt zich bezig met de werking van de hersenen en de relatie daarvan met het gedrag. Onderzocht wordt hoe de hersenen werken, zowel bij mensen met een hersenbeschadiging als bij mensen met een gezond brein. De klinische neuropsychologie is de klinische variant van de neuropsychologie. Dat wil zeggen dat deze psycholoog zijn kennis toepast in de gezondheidszorg. Klinisch neuropsychologen werken dan ook onder andere in ziekenhuizen en verpleeghuizen, maar ook in het wetenschappelijk onderzoek.
Klinisch ontwikkelingspsycholoog
In de klinische ontwikkelingspsychologie wordt gekeken naar allerlei soorten ontwikkelingsstoornissen. Onder andere gedragsstoornissen, verslavingen, depressie en autisme zijn aandachtsgebieden van deze psycholoog. Maar ook van sociaal en emotioneel afwijkend gedrag wordt onderzocht hoe dit ontstaat en blijft bestaan. Een belangrijk deel van het werk bestaat uit het stellen van diagnoses. De klinisch ontwikkelingspsycholoog is vaak werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg.
Klinisch psycholoog
De klinische psychologie is een breed vakgebied. Het bestrijkt onder meer gedrag dat als afwijkend of problematisch wordt opgevat. Dit kunnen allerlei soorten gedrag zijn, van verslaving tot fobieën. Ook de relatie tussen ouders en kinderen en partners behoort tot het werkgebied. Tot de werkzaamheden behoren het stellen van diagnoses, het vinden van oorzaken en het behandelen van stoornissen. Hierbij kan gespecialiseerd worden in een specifieke aandoening, maar ook in een specifieke doelgroep, zoals kinderen of ouderen. Klinisch psychologen werken onder andere in ziekenhuizen, bij universiteiten of als zelfstandig psycholoog. Zij werken daar bijvoorbeeld als hulpverlener of onderzoeker.
Onderwijspsycholoog
Onderwijspsychologen houden zich bezig met allerlei factoren die van invloed zijn op de kwaliteit van het onderwijs. Ze proberen het onderwijs zo goed mogelijk te maken voor zoveel mogelijk leerlingen. Ze kijken hierbij naar eigenschappen van het onderwijs, bijvoorbeeld de leerkrachten, maar ook naar eigenschappen van de leerlingen zelf, zoals hun motivatie.
Ontwikkelingspsycholoog
De ontwikkelingspsychologie houdt zich bezig met het gedrag van mensen in relatie tot hun leeftijd. De grootste ontwikkelingen bij de mensen vinden plaats als ze jong zijn, daarom richten deze psychologen zich voor een groot deel op de jeugd en jongvolwassenen. Dit neemt niet weg dat ook de veranderingen bij het ouder worden tot het interessegebied van de ontwikkelingspsycholoog behoren.
Schoolpsycholoog
Schoolpsychologen houden zich bezig met het meten van intelligentie en persoonlijkheid van schoolkinderen. De resultaten kunnen ze onder andere gebruiken om de leerlingen te adviseren bij hun studiekeuze. Verder helpen ze leerlingen met leerproblemen of emotionele problemen. Ze hebben daarbij ook de taak deze problemen te signaleren. Deze psychologen werken voornamelijk op scholen. Ze zijn te vinden op zowel lagere, middelbare als hogere scholen.
Sociaal psycholoog
De sociaal psycholoog richt zich op gedrag van mensen in relaties met elkaar en in groepen. Hij vraagt zich af waarom mensen zich door bepaalde zaken laten beïnvloeden en waarom mensen zich in één-op-éénrelaties en in groepen op een bepaalde manier gedragen. Sociaal psychologen werken als onderzoeker, beleidsmedewerker of trainer van soft skills.
Sportpsycholoog
De sportpsycholoog begeleidt sporters op hun missie om het meeste uit zichzelf te halen en de beste prestaties te leveren. Mensen die op hoog niveau sporten, staan vaak onder grote druk. De sportpsycholoog helpt hen hiermee om te gaan en gemotiveerd te blijven. Ze werken onder andere voor sportclubs.
Testpsycholoog
Testpsychologen houden zich, zoals de naam al zegt, bezig met psychologische tests. Zij ontwerpen gestandaardiseerde tests. Hiermee zijn andere psychologen in staat de eigenschappen te meten waar ze geïnteresseerd in zijn. Het kan gaan om intelligentietests of persoonlijkheidstests maar ook om vragenlijsten over allerlei onderwerpen.
Alle artikelen in deze categorie:
- De OSLORO-methode: verbeter je geheugen
- Diepte zien: waarnemen van afstand
- Gewaarwording: wat ervaren onze zintuigen?
- Het ontstaan van de psychologie
- Methoden van onderzoek in de psychologie
- Selectieve aandacht: waar gaat onze aandacht heen
- Van gewaarwording tot waarneming
- Welke soorten psychologen zijn er?